Uit de W1555 Buurtbrief van april 2023, door Pascal
illustratie: Harm
“JA! Kom nu! Kijk een goudhaantje, nee een vuurgoudhaantje!” roept mijn vriendin vanuit de woonkamer. Ik schrik op, loop naar beneden en ze wijst me op een vogeltje dat zich snel door de taxus van de achterburen beweegt. Die wil ik beter bekijken. Ik haal mijn verrekijker uit de auto en ren de trap op naar de slaapkamer van mijn dochter voor een beter zicht, maar… te laat… Een fout die menig vogelaar maakt, meteen naar de apparatuur grijpen in plaats van eerst zelf rustig te kijken.
Een goudhaantje, daar heb ik nog nooit van gehoord, laat staan dat ik er een gezien heb hoor ik je denken. Dat is niet zo verwonderlijk, de vuurgoudhaan en de goudhaan zijn de kleinste vogeltjes die we in Europa kunnen tegenkomen. Even samen over een kam scherend: van snavelpunt tot staartpunt slechts 8 a 9 cm groot. Ze wegen niet meer dan 5 gram, dat is ongeveer zo zwaar als een suikerklontje.
Zestig jaar geleden moest een vogelliefhebber uit de Randstad nog naar Zuid-Limburg afreizen om een vuurgoudhaan te zien maar die tijden liggen gelukkig achter ons. Inmiddels kunnen we de vogel in bijna het gehele land zien. De vuurgoudhaan is de laatste tientallen jaren aan een opmars bezig vanuit Midden-Europa. Dat komt door grootschalige aanplant van sparrenbos.
Goudhanen en vuurgoudhanen zijn grotendeels mosgroen en hebben een kuifje. Bij een vrouwtjes-goudhaan en vuurgoudhaan is dat geel. Bij een mannetje is het oranje met geel, en om het nog interessanter te maken: de mannelijke vuurgoudhaan heeft een oranje kuif. Het makkelijkste onderscheid tussen de soorten is het ontbreken van de witte en zwarte oogstreep bij de goudhaan.
Áls je er al een te zien krijgt, want dat is nog niet zo makkelijk. Buiten dat ze piepklein zijn, zijn ze ook nog eens razendsnel, en leiden ze in de broedtijd een verborgen bestaan, hoog in de (bij voorkeur naald)bomen.
Het woord ‘goud’ in de vogelnaam is afgeleid van het goudgele kuifje dat de vogel op zijn kop draagt. ‘Haan’ kan verklaard worden doordat de kuif er uit zou zien als een hanenkam. Een andere verklaring is het volksgeloof dat de vogel door zijn goudgele kroon aangemerkt zou zijn als de ‘koning van de vogels’. Dat sluit mooi aan bij zijn wetenschappelijke naam ‘Regulus’, wat koninkje betekent. Ook scandinavische namen als ‘Kungsfagel’ en ‘Fuglekonge’, letterlijk koningsvogel verwijzen daarnaar.
Jaarlijks overwinteren er enkele tienduizenden goudhanen en duizenden vuurgoudhanen in ons land, dat is dus ook de periode dat je de meeste kans hebt om ze te zien. Waar ze vandaan komen is voor een groot deel nog steeds een raadsel. Nederlandse vuurgoudhanen trekken naar Zuid-West Europa, terwijl de goudhanen in Nederland blijven.
Het is een wonder dat zo'n klein beestje van slechts 9 cm en 5,5 gram in staat is duizenden kilometers af te leggen. Wellicht is het nog een groter wonder dat hij pal voor je neus in de achtertuin belandt.
Hij staat symbool voor innerlijke kracht, doorzettingsvermogen en is ‘brenger van vuur en beweging’, “Tijd om in je kracht te gaan lopen, tijd om alles wat je tegenhoudt weg te branden en jezelf te zuiveren voor een nieuwe levensfase” lees ik in een artikel op internet. Dat lijkt me nogal een zware last voor zo'n klein beestje maar het geeft wel aan dat mensen het vogeltje grote kwaliteiten toedichten.
Ik snap dat wel, iedere keer als ik er een zie dan vind ik het bijzonder en geniet ik van het beestje dat zo druk in de weer is met zichzelf en totaal niet bezig met wat wij van hem vinden.
Comments